จากกรณีที่สมาคมกุ้งไทยออกมาเปิดเผยถึงผลผลิตกุ้งไทยปี 2567 ลดลงเหลือ 270,000 ตัน สาเหตุจากโรคระบาด ที่ฉุดราคากุ้งตกต่ำ ส่งผลให้สมาคมกุ้งไทย เสนอของบฯ 2,000 ล้านบาท เพื่อแก้ปัญหากุ้งทั้งระบบ ในระยะยาว 3 ปี
นายบัญชา สุขแก้ว อธิบดีกรมประมง กล่าวถึงความคืบหน้าในการแก้ปัญหาโรคระบาดในกุ้งว่า ผลการเฝ้าระวังโรคในกุ้งทะเลปี 2567 พบว่า แนวโน้มการตรวจพบเชื้อปรสิต EHP (Enterocytozoon hepatopenaei) ลดลง ในขณะที่แนวโน้มการตรวจพบเชื้อ EMS (Early mortality syndrome หรือการเกิดโรคที่รวดเร็วในช่วงระยะแรกของการเลี้ยงคือ โรคการตายก่อนเวลาที่กำหนด หรือโรคตายด่วน) สูงขึ้น เมื่อเปรียบเทียบกับปีที่ผ่านมา ทั้งนี้ อาจเป็นผลมาจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ (Climate Change) ของภาวะโลกร้อน (Global Warming) โดยกรมประมง ได้มีแนวทางการแก้ปัญหาโรคระบาดภายใต้งบประมาณที่ได้รับการจัดสรรคือ
- ให้บริการตรวจเฝ้าระวังโรคแก่เกษตรกรผู้เพาะเลี้ยงกุ้งทะเลตลอดห่วงโซ่การผลิต ได้แก่ โรงเพาะฟัก โรงอนุบาล ฟาร์มเลี้ยง สถานประกอบการส่งออกสัตว์น้ำ และสถานบรรจุสัตว์น้ำ มากกว่า 200,000 ตัวอย่าง
- ให้บริการตรวจวินิจฉัยโรคในกุ้งทะเลป่วย พร้อมให้คำแนะนำแนวทางการแก้ไข
- ให้บริการคลินิกเคลื่อนที่ (Mobile Clinic) ในพื้นที่ที่มีความเสี่ยงของการเกิดโรค โดยการตรวจสุขภาพกุ้งทะเลเบื้องต้น การอบรมให้ความรู้แก่เกษตรกร และให้คำแนะนำเพื่อแก้ปัญหาการจัดการในฟาร์ม รวมทั้งการใช้ยาต้านจุลชีพอย่างสมเหตุสมผล จำนวน 4 จังหวัด ได้แก่ ระยอง นครปฐม นครศรีธรรมราช และชุมพร มีเกษตรกรเข้ารับบริการมากกว่า 200 ราย
- เผยแพร่และประชาสัมพันธ์องค์ความรู้ด้านโรค และการจัดการสุขภาพกุ้งทะเลตามหลักสุขอนามัย และความปลอดภัยทางชีวภาพขั้นพื้นฐาน
- แจ้งเตือนเกษตรกรเพื่อเฝ้าระวังโรคในทุกฤดูกาล รวมทั้งในกรณีที่พบการแพร่ระบาดของโรคในพื้นที่ จำนวน 5 ครั้ง ในหัวข้อต่าง ๆ ประกอบด้วย 1) การแจ้งเตือนการระบาดโรคตัวแดงดวงขาว 2)
การแจ้งเตือนการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศต่อสุขภาพสัตว์น้ำ 3) การแจ้งเตือนเกษตรกรเฝ้าระวังโรคสัตว์น้ำในช่วงปลายฝนต้นหนาว 4) การแจ้งเตือนการระบาดโรคแคระแกร็น และ 5)
การเตือนเกษตรกรเฝ้าระวังโรคสัตว์น้ำในช่วงฤดูฝน - อำนวยความสะดวกโดยเพิ่มช่องทางให้เกษตรกร สามารถติดต่อแจ้งกรมประมง เมื่อพบปัญหา
กุ้งทะเลป่วย ได้แก่ ช่องทางไลน์แอปพลิเคชัน และแพลตฟอร์มการรายงานโรค (กพส.สร.1) - สร้างเครือข่ายห้องปฏิบัติการในระดับพื้นที่ จำนวน 6 แห่ง ใน 3 จังหวัด ได้แก่ สงขลา นครศรีธรรมราช และเพชรบุรี เพื่อให้บริการตรวจสุขภาพกุ้งทะเลเบื้องต้นแก่เกษตรกรได้อย่างสะดวกและรวดเร็ว
- จัดประชุมเสริมสร้างความรู้ ความเข้าใจ และสร้างเครือข่ายผลิตกุ้งปลอดภัยไร้สารตกค้าง จำนวน 4 ครั้ง ในปี 2567 ได้แก่ ฉะเชิงเทรา สงขลา สุราษฎร์ธานี และจันทบุรี โดยมีเกษตรกรเข้าร่วมอบรมทั้งสิ้น 956 ราย และมีเจ้าหน้าที่กรมประมงลงพื้นที่เพื่อเสริมสร้างความเข้าใจให้เกษตรกรผู้เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำชายฝั่ง เรื่องการใช้ยาและสารเคมีในการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำอย่างต่อเนื่อง
กรมประมงได้รับนโยบายจากนายอัครา พรหมเผ่า รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ในการผลักดันกุ้งทะเลเป็นวาระแห่งชาติ โดยเร่งจัดทำโครงการแก้ไขปัญหาโรคระบาดในกุ้งทะเล พร้อมเสนอกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เป็นวาระแห่งชาติของรัฐบาล ประกอบด้วย 11 มาตรการ ภายในวันที่ 17 ธันวาคม 2567 โดยมีการตั้งโจทย์ปัญหาที่ชัดเจน ครอบคลุมปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นในห่วงโซ่อุปทานกุ้งทะเล ผ่านการประชุมระดมความคิดเห็นกับผู้แทนผู้มีส่วนได้เสียทุกภาคส่วน เน้นทั้งต้นน้ำ กลางน้ำ ปลายน้ำ แก้ปัญหาการเกิดโรคที่ต้นเหตุ ส่งเสริมให้เกษตรกร 9,000 ราย มีการปฏิบัติทางการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำที่ดี มีพันธุ์กุ้งทะเลคุณภาพสูงให้เลือกใช้ นำหลักการความปลอดภัยทางชีวภาพมาประยุกต์ใช้เพื่อประโยชน์ในการควบคุมและป้องกันโรคระบาด ควบคู่กับการเฝ้าระวังและควบคุมโรคที่เป็นระบบและต่อเนื่อง ลดการใช้ยาปฏิชีวนะในการเลี้ยงกุ้งทะเล โดยจะสนับสนุนผลิตภัณฑ์จุลินทรีย์ ปม. ให้แก่เกษตรกร นอกจากนี้ ยังมีการเสนอโครงการขยายฐานการผลิตจุลินทรีย์เพื่อการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำในปี 2568 เพื่อเป็นการเพิ่มประสิทธิภาพ และศักยภาพการผลิตหัวเชื้อจุลินทรีย์ของกรมประมงและกลุ่มเกษตรกรให้เพียงพอต่อความต้องการของเกษตรกร โดยการขอจัดตั้งศูนย์ผลิตหัวเชื้อจุลินทรีย์ของกลุ่มเกษตรกรเพิ่มขึ้น จำนวน 8 แห่ง จากปัจจุบันที่มีจำนวน 20 แห่ง รวม 28 แห่ง รวมถึงการเพิ่มศักยภาพให้กับหน่วยงาน
