นายสุเทพ แก่งสันเทียะ ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ระบุว่า จากผลการวิจัยจากสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย หรือ ทีดีอาร์ไอ เผยผลสำรวจการสอบของนักเรียนไทยที่มีอายุต่ำกว่า 15 ปี พบว่าเกณฑ์การเรียนต่ำกว่าทุกวิชาในทุกด้าน โดยเฉพาะวิชาคณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ และการอ่าน ซึ่งพบว่าคะแนนต่ำที่สุดในรอบ 20 ปี ซึ่งทางผู้บริหารของกระทรวงศึกษาธิการ ได้รับทราบข้อมูลดังกล่าวแล้ว และมีการพิจารณาร่วมกันกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เนื่องจากเป็นประเด็นสำคัญที่สังคมให้ความสนใจ จึงได้จัดแถลงข่าวแถลงผลการประเมิน PISA 2022 ต่อสื่อมวลชนไปแล้วเมื่อวันที่ 6 ธันวาคม 2566
สาระสำคัญ คือ ผลการประเมินของประเทศไทย ตั้งแต่ PISA 2000 – 2022 พบว่าคะแนนเฉลี่ยด้านคณิตศาสตร์และการอ่านมีแนวโน้มลดลง ส่วนด้านวิทยาศาสตร์ลดลง แต่ถือว่าไม่เปลี่ยนแปลงทางสถิติ แต่หากมองในภาพรวมของผลการประเมินสะท้อนให้เห็นว่าระบบการศึกษาทั่วโลกมีคะแนนเฉลี่ยลดลงเมื่อเทียบกับ PISA 2018 โดยสาเหตุน่าจะมาจาก สถานการณ์ Covid-19 ทำให้ทักษะการใช้เหตุผลคิดวิเคราะห์จากห้องเรียนขาดหายไป เนื่องจากผู้เรียนต้องเรียนออนไลน์เป็นระยะเวลานาน
ปลัด ศธ. ยังระบุอีกว่า รมว.ศธ. ได้สั่งการให้แต่งตั้งคณะกรรมการร่วมกันทุกหน่วยที่เกี่ยวข้อง โดยให้ปลัด ศธ. เป็นประธาน เร่งหาแนวทางแก้ปัญหา เช่น พัฒนาสมรรถนะครู ส่งเสริมสนับสนุนทรัพยากรและสื่อการเรียนรู้ที่มีคุณภาพให้กับสถานศึกษาอย่างเหมาะสมและเป็นธรรม เพื่อลดช่องว่างของความเหลื่อมล้ำในการเรียนรู้ เร่งพัฒนาสถานศึกษาทั่วประเทศให้มีคุณภาพ ครอบคลุมทุกสังกัด โดยตั้งเป้าให้ผลการทดสอบทุกอย่างเป็นไปในทิศทางที่ดีขึ้นในการประเมินรอบต่อไปในปี 2025 และจะต้องไม่น้อยกว่ารอบปี 2018 ซึ่งไทยอยู่ในลำดับที่ 59
สำหรับการประเมิน PISA (Programme for International Student Assessment) หรือ โปรแกรมประเมินสมรรถนะนักเรียนมาตรฐานสากล จัดสอบขึ้นโดยองค์กรความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนา หรือ OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development) เพื่อวัดผลความฉลาดรู้ หรือ Literacy ใน 3 ด้าน ได้แก่ การอ่าน คณิตศาสตร์ และวิทยาศาสตร์ ของเด็กนักเรียนอายุ 15 ปี โดยจะทำการประเมินทุก 3 ปี เพื่อติดตามแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงคุณภาพการศึกษา โดยเน้นการประเมินสมรรถนะของนักเรียนเกี่ยวกับการใช้ความรู้และทักษะในชีวิตจริงมากกว่าการเรียนรู้ตามหลักสูตรในโรงเรียน
โดยการประเมิน PISA 2022 มีนักเรียนเข้าร่วมการประเมินราว 690,000 คน ซึ่งถือว่าเป็นตัวแทนของนักเรียนอายุ 15 ปี ประมาณ 29 ล้านคน จาก 81 ประเทศ/เขตเศรษฐกิจ ขณะที่ประเทศไทย สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) ทำหน้าที่เป็นศูนย์แห่งชาติ (National Center) ดำเนินการจัดสอบเมื่อเดือนสิงหาคม 2565 ที่ผ่านมา ซึ่งมีนักเรียนกลุ่มตัวอย่างเข้าร่วมการประเมินจาก 279 โรงเรียน ในทุกสังกัดการศึกษา รวม 8,495 คน โดยนักเรียนทำแบบทดสอบและแบบสอบถามด้วยคอมพิวเตอร์ผ่านทางแฟลชไดรฟ์ นอกจากนี้ยังมีการเก็บข้อมูลจากผู้บริหารโรงเรียนผ่านทางแบบสอบถามออนไลน์ด้วย ซึ่งผลการประเมิน PISA 2022 ของประเทศไทย พบว่า นักเรียนไทยมีคะแนนเฉลี่ยด้านคณิตศาสตร์ 394 คะแนน ด้านวิทยาศาสตร์ 409 คะแนน และด้านการอ่าน 379 คะแนน ซึ่งเมื่อเทียบกับ PISA 2018 พบว่า คะแนนเฉลี่ยของประเทศไทยทั้งสามด้านลดลง โดยด้านคณิตศาสตร์มีคะแนนเฉลี่ยลดลง 25 คะแนน ส่วนด้านวิทยาศาสตร์และการอ่าน มีคะแนนเฉลี่ยลดลง 17 คะแนน และ 14 คะแนน ตามลำดับ
ทั้งนี้ ผลการประเมินของประเทศไทยตั้งแต่ PISA 2000 จนถึง PISA 2022 พบว่า คะแนนเฉลี่ยด้านคณิตศาสตร์และการอ่านมีแนวโน้มลดลง ส่วนด้านวิทยาศาสตร์ถือว่าไม่เปลี่ยนแปลงทางสถิติ สอดคล้องกับผลของระดับนานาชาติ
