ตามที่มีการแชร์ข้อมูลประเด็นเรื่อง น้ำหนุมานประสานกาย ช่วยขับเลือดเสียที่คั่งค้างออกจากร่างกาย ทางศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมได้ดำเนินการตรวจสอบข้อเท็จจริงโดย กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข พบว่าประเด็นดังกล่าวนั้น เป็นข้อมูลบิดเบือน
กรณีที่มีการเผยแพร่ให้ข้อมูลสุขภาพว่า เด็ดใบหนุมานประสานกายสด 3 ก้าน หรือ 3 ช่อ, ล้างน้ำ, รูดเอาแต่ใบ ตำให้ละเอียดนำมาคั้นกับน้ำ ครึ่งแก้ว คั้นกรองเอาแต่น้ำ ดื่มก่อนอาหาร เช้า-เย็น ดื่มติดต่อกันอย่างน้อย 2-3 วัน หรือจนกว่าจะหาย ช่วยขับเลือดเสีย ที่คั่งค้างในร่างกายให้ออกมากับการขับถ่ายได้นั้น ทางกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุขได้ตรวจสอบประเด็นดังกล่าว และชี้แจงดังนี้
หนุมานประสานกาย สรรพคุณทางการแพทย์แผนไทย กล่าวว่า ใบมีรสฝาดปร่าเย็น ใบสดต้มน้ำ สามารถแก้ไอ แก้หอบหืด แก้อาเจียนเป็นเลือด ห้ามเลือดและสมานแผลได้ดี ด้วยรสยาที่มีความปร่าจึงช่วยกระจายลมที่คั่งค้างจากอาการลมพิษได้เช่นกัน เมื่อศึกษาฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของหนุมานประสานกาย พบว่าสารสำคัญเป็นสารในกลุ่ม saponin มีส่วนช่วยในการขยายหลอดลมได้ดี ลดการหลั่งของสารที่ก่อให้เกิดการแพ้ คือ ฮีสตามีน และสารเมซโคลินได้ และมีการศึกษาพบว่าสารสกัดด้วยเอทานอลจากใบหนุมานประสานกาย มีฤทธิ์กระตุ้นการสร้างเนื้อเยื่อบุผิวให้เร็วขึ้น และเพิ่มการหดตัวของบาดแผลได้
อย่างไรก็ตาม มีการศึกษาผลของหนุมานประสานกายที่มีต่อหัวใจ พบว่าเพิ่มแรงบีบตัวของหัวใจและเป็นพิษต่อหัวใจ สารสกัดในขนาดสูงมีผลทำให้น้ำตาลในเลือดต่ำ และพบว่าทำให้เกิดความผิดปกติของการทำงานของตับและไต รวมถึงส่งผลภาพรวมต่อการทำงานของกล้ามเนื้อเรียบในสัตว์ทดลอง จึงห้ามใช้สมุนไพรชนิดนี้กับผู้ป่วยโรคหัวใจ ผู้ป่วยที่มีไข้สูง ผู้ป่วยที่มีระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ และสตรีมีครรภ์ อีกทั้งห้ามกินยานี้ในขณะที่กำลังเหนื่อยหรือในขณะที่หัวใจเต้นเร็ว เช่น หลังการออกกำลังกาย เพราะจะยิ่งทำให้หัวใจเต้นเร็วขึ้น
ทั้งนี้ มีองค์ความรู้ของหมอไทยบางท่านที่กล่าวถึงการใช้รักษาอาการร้อนใน และช้ำใน อย่างไรก็ตาม เนื่องจากการใช้ดังกล่าวเป็นการใช้ภายใต้ความเชี่ยวชาญของหมอแผนไทยบางราย ไม่ได้มีการใช้แพร่หลาย รวมทั้งมีหลักฐานที่พบว่าสารสำคัญจากหนุมานประสานกายมีผลทำให้เกิดอันตรายต่ออวัยวะสำคัญหลายอวัยวะ ได้แก่ ตับ ไต และ หัวใจ และมีผลทำให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำได้
ดังนั้น เพื่อความปลอดภัย ประชาชนไม่ควรใช้สมุนไพรชนิดนี้โดยพละการ หากคาดว่าจะมีอาการอักเสบ หรืออาการช้ำในจากอุบัติเหตุพลัดตกหกล้ม หรืออุบัติเหตุที่ทำให้เกิดรอยช้ำต่าง ๆ ในร่างกาย ควรพบแพทย์แผนปัจจุบัน หรือบุคลากรสาธารณสุขเพื่อรับการตรวจวินิจฉัย และรักษาที่ถูกต้อง
สรุป หนุมานประสานกาย แม้ตามตำรายาไทยช่วยในเรื่องแก้ไอ แก้หอบหืด แก้อาเจียนเป็นเลือด ห้ามเลือดและสมานแผล แหล่งอ้างอิงบางแห่งระบุสรรพคุณในการรักษาโรคช้ำใน แต่พบน้อยมาก และยังไม่พบหลักฐานหรืองานวิจัยที่ระบุว่าหนุมานประสานกายสามารถขับเลือดเสียที่คั่งค้างออกจากร่างกาย
หากประชาชนต้องการใช้สมุนไพรที่ไม่ใช่สมุนไพรที่เป็นยาสามัญประจำบ้าน หรือสมุนไพรที่มีข้อแนะนำในบัญชียาหลักแห่งชาติ ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ เช่น แพทย์ เภสัชกร และแพทย์แผนไทยก่อนทุกครั้ง และหากต้องการรักษา ตรวจ วินิจฉัยตามศาสตร์การแพทย์แผนไทย สามารถเข้ารับการปรึกษาหรือรักษาได้ที่หน่วยบริการการแพทย์แผนไทยในโรงพยาบาลทั่วประเทศ
ดังนั้นขอให้ประชาชนอย่าหลงเชื่อ และขอความร่วมมือไม่ส่ง หรือแชร์ข้อมูลดังกล่าวต่อในช่องทางสื่อสังคมออนไลน์ต่างๆ และเพื่อให้ประชาชนได้รับข้อมูลข่าวสารจากกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก สามารถติดตามข้อมูลได้ที่เว็บไซต์ www.dtam.moph.go.th หรือโทร. 02 5917007
บทสรุปของเรื่องนี้คือ : หนุมานประสานกายช่วยในเรื่องแก้ไอ หอบหืด อาเจียนเป็นเลือด ห้ามเลือดและสมานแผล แต่ยังไม่พบหลักฐานหรืองานวิจัยที่ระบุว่าสามารถขับเลือดเสียที่คั่งค้างออกจากร่างกายได้ อีกทั้งไม่ควรใช้สมุนไพรชนิดนี้โดยพละการ เพราะสารบางตัวทำให้เกิดอันตรายต่ออวัยวะสำคัญ ควรพบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัย และรักษาที่ถูกต้อง
หน่วยงานที่ตรวจสอบ : กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข
